Vermezdi kimse kimseye nân minnet olmasa | Nâbî

Mef’ûlü Fâ’ilâtü Mefâ’îlü Fâ’ilün

Vermezdi kimse kimseye nân minnet olmasa
Bir maslahat görülmez idi rüşvet olmasa

Minnet olmasa kimse kimseye ekmek dahi vermezdi. Rüşvet olmasa herhangi bir iş görülmezdi.

Halkın miyânesinde bulunmazdı ittihâd
Meşreblerinde râbıta-i hisset olmasa

Halk mizaçlarında (ortak hususiyetleri olan) cimrilik bağı bulunduğu için birlik içerisindedir. Yoksa bir araya gelmeleri mümkün değildir.

Kendi vücûduna bile kıymazdı mâlı halk
Kasd-ı nümâyiş-ü şeref ü şevket olmasa

Halk, büyüklük ve şeref gösterişi olmasa, malı kendi vücuduna giymeye bile kıyamazdı.

Yok bî-garaz mu’âmele ehl-i zamânede
Kimse ‘ibâdet etmez idi cennet olmasa

Zamane insanı maksatsız hareket etmez. Cennet olmasa kimse ibadet etmezdi.

Tahsîl-i ‘ilmin üstüne tercîh eder mi nâs
Tahsîl-i mâl vâsıta-i rif’at olmasa

İnsanlar mal biriktirmenin yükselme aracı olduğunu bilmeselerdi, onu hiç ilim öğrenmeden üstün görürler miydi?

Etmez zuhûr ‘asrda bir kimseden kerem
Zımnında kasdı dâ’iye-i şöhret olmasa

Bu asırda, içinde şöhret arzusu bulunmazsa, kimse cömertlik göstermeye kalkmaz.

Kem-yâb idi miyân-ı le’imânda imtizâc
Mâbeynde ‘alâka-i cinsiyyet olmasa

Alçaklar, aynı cinsten olmaları nedeniyle aralarında uyum sağlamaktadırlar.

Bâd-ı bürût ederdi füsürde bedenleri
Nâr-i tama’ mü’eddî-i germiyyet olmasa

aç gözlülük ateşi sıcaklığa sebep olmasaydı, bıyık yeli (bile) bedebleri dondururdu.

Bakmazdı kimse âyîne-i sâfa Nâbiyâ
Hod-hînlik ‘alâkasına âlet olmasa

Ey Nâbî, kendini beğenmişlik ilgisine vasıta olmasaydı, kimse saf aynaya bakmazdı.

Nâbî